“Halep’ten sonra Hatay’da da evimiz yıkıldı”

Depremden etkilenen Suriyeliler, karşılaştıkları yıkımla Türkiye’de başa döndüklerini anlatıyor.

“Halep’te evim yıkıldı. Buradaki ev de yıkıldı. Suriye’de her şey yıkıldı, Türkiye’de de yıkıldı. Durumumuza bakın. Sıfıra döndük. Hiçbir şey kalmadı.”

Suriyeli Ömer Hassun 12 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Resmi bilgilere göre Hassun, Hatay’da geçici koruma sağlanan 7 bin 116 Suriyeliden biri. 37 yaşındaki adam hayatını inşaat işçiliği yaparak kazandığını anlatıyor. Ama artık ne bir işi ne de bir evi var.

Depremde kaybettiği sadece evi ve işi değil. Kurtuluş Caddesi’nde oturan Hassun’dan bir haftadır enkaz altında kalan iki çocuğundan haber alınamıyor. Bir hafta öncesine kadar enkazda beklerken bize şunları anlatıyor:

“Çocuklardan haber almadan gitmiyoruz. Buradan çıksak da nereye gidelim? Hayatımızı yeniden kurmaya geldik ama yine hepsi yıkıldı. Çocuklarım da gitti. Haber duymak istiyorum, canlı. ya da öldü. Hala umut var. Elhamdülillah…”

Ancak Ömer Hassun’un umudu günler sonra derin bir hüzne dönüşür. Ömer Hassun’un oğulları 17 yaşındaki Cemal ve 14 yaşındaki Ahmet’in cenazelerinin enkazdan çıktığını ve iki oğlunu Suriye’ye gömdüğünü öğreniyoruz.

Ömer Hassun’un iki oğlu kaza yaptı Fotoğraf: Burcu Karakas/DW

Depremin ardından Hatay’da yaşayan Suriyelilere tercüme desteği vermek için şehre gelen D., Türkçe bilmeyen Suriyelilerin yaşadığı sıkıntıları da şöyle anlatıyor:

“Akrabalarının nerede olduğunu bilemiyorlardı. Bir amca kimin evde ve nerede olduğunu çıkardı. Tercüman olmadan kepçe molozda nereyi kazacağını bilmiyordu.”

“Nereye gideceğimizi bilmiyoruz”

Hatay’da Hama Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’nin avlusunda tanıştığımız Akasya Mahallesi’nde ikamet eden 8 kişilik Suriyeli bir aile de Halep’teki evlerinin yıkılması üzerine Türkiye’ye sığındı. İsimlerini vermek istemiyorlar. Çocuklar kendi aralarında oynarken, aileden yaşlı bir hanım kenarda sessizce ağlıyor. Ailenin küçük üyelerinden bir adam konuşuyor:

“Mahallemizdeki eski binaların zemin katında çoğunlukla Suriyeliler yaşıyordu. Evlerin çoğu yıkıldı. Tam evden çıkmak üzereyken evimiz çöktü. Burada kimse yok, nereye gideceğimizi bilmiyoruz. Biz büyük bir aileyiz, nereye gidelim? Şu an kira ödeyecek paramız yok. Bari bir çadır…”

Çadıra başvurduklarını ama şimdi sıranın kendilerine gelmediğini söylüyorlar. Hatay’dan ayrılan yakınlarının başına gelenler ise şöyle:

“Biri yurtta kalmak için Mersin’e gitti. Gece yarısı sokağa bıraktılar. Valilik önceliğin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Suriyelilere verildiğini söyledi. 150 gün sokakta kaldılar.” iki gün. Bursa’da nikah salonuna başka bir aile yerleşti. Polis gelip nikah salonuna gitti. Ev sahibini uyardı. Ne yapacaklarını bilemeyince Hatay’a döndüler.”

Hama Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Fotoğraf: Burcu Karakas/DW

“Deprem bizi birleştirdi”

Hama Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, savaştan kaçıp Türkiye’ye sığınan Suriyelilere yardım ederken bir anda kendilerini depremzedelerin yanında buldu. Dernek Başkanı Ammar Al Najjar, “Depremden hemen sonra gelip buranın kapısını açtım. Yağmur yağıyordu. Çocuklar yalınayak geldi. Binlerce Suriyeli veya Türk geldi. Deprem bizi birleştirdi” diyor.

Dernek, bazı depremzedelerin barınma sorununa geçici çözüm sağladı. Gıda yardımı geldikten sonra yemek pişirilmeye başlandı ve hatta ilaç dolu küçük bir revir bile kuruldu. Ücretsiz otobüs seferleri ile şehri terk etmek isteyenlere destek oldular. Al Najjar’ın anlattıklarının tamamı, gönüllülerin çabaları sayesinde gerçekleşti:

“Buraya bu kadar insan gelince AFAD’ı yardıma çağırdık ama kimse geri dönmedi. 15 Şubat’ın prestijiyle devletten bir yardım gelmedi. İtfaiyeden tuvalet suyu için yalvardık.”

Hatay halkının Suriyelilerle dayanışma içinde olduğunu kaydeden Al Najjar, zaman zaman Suriyelilere yönelik saldırılar olduğunu da sözlerine ekliyor.

“Akşam Suriyeli bir genç jandarma tarafından durduruldu. Sığınmak için derneğe geleceğini söyledi ama jandarma Türkçe bilmediği için ne dediğini anlamadı. Dövüp dövdüler. Tedavi ettik. geçen hafta buradaki genç adam.”

Ammar Al Najjar, Hama Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Fotoğraf: Burcu Karakas/DW

Osmaniye: “Bizi nereye koyacaklar bilmiyorum”

Zor durumdaki Suriyeliler sadece Hatay’da değil. Osmaniye’de depremde yıkılan Masal Parkı’nda kurulan çadır kentte çalışan psikososyal ekiple konuşuyoruz. Kadınlardan, çocuklardan ve göçmenlerden çok az ihbar aldıklarını söylüyorlar:

“Bir çadır alanında sadece tercüman olduğunu öğrendik. Sözlü muayenenin yapıldığı psikiyatri alanında tercüman olmaması işleri zorlaştırıyor. Tercüman sayısı artırılmalı. Ayrımcılığın göçmenlik başvurularını da azalttığını düşünüyoruz. “

Göç İdaresi Başkanlığı verilerine göre Osmaniye’de geçici koruma sağlanan 7.435 Suriyeli bulunmaktadır. Emine, babasını savaşta kaybeden 19 yaşındaki yeğeninin yanında, Alibeyli Mahallesi’ndeki evi ağır hasar gördüğü için Masal Parkı’nda kurulan çadır kentte kalıyor. Bir çadırda 10 kişi yattıklarını söylüyor. Ayrıca geleceği hakkında oldukça karamsar.

“Bekarım, 57 yaşındayım. Hiç evlenmedim. Durumum çok vahim. İş yok, erkek yok. Bakalım nasıl olacak, bekliyoruz. Yardım edin… Yapmıyorum” Bizi nereye koyacaklarını bilmiyorum.”